Wzrost oczekiwań związanych z jakością produktów powoduje, że w trakcie procesów produkcyjnych oraz podczas eksploatacji urządzeń wymaga się odpowiednich badań, które wykażą zgodność z obowiązującymi normami. Służą do tego grupy metod dostarczających informacji o właściwościach badanego przedmiotu. Mają one na celu kompleksowe przetestowanie produktu bez ingerencji w jego strukturę.
Dzięki obecnie dostępnym metodom badawczym istnieje możliwość pozyskania danych odnośnie do stanu materiału, obiektu lub maszyny bez naruszania jego struktury czy elementów składowych. Najczęściej wykorzystywane są one w przemyśle – w stoczniach, zakładach produkujących konstrukcje stalowe bądź fabrykach branży chemicznej czy rafineriach. Mowa tutaj o badaniach nieniszczących – NDT, z ang. “non destructive testing”. Pozwalają one na odkrycie nieciągłości w badanym materiale bez wywoływania w nim zmian, które miałyby wpływ na ich właściwości użytkowe. Ponadto opisują szereg działań pozwalających samodzielnie wykryć inne ewentualne wady. Dzięki nim można m.in. zapobiegać usterkom. Przeprowadzane badania gwarantują zachowanie bezpieczeństwa na każdym etapie. Stosuje się je głównie z tego względu, że pozwalają na skuteczną diagnostykę bez naruszania stanu obiektu, co jest bardzo ważne dla wielu gałęzi przemysłu. Technologię NDT wykorzystuje się do oceny metali powszechnie używanych w energetyce czy petrochemii, jednak możliwe jest również badanie jakości przedmiotów niemetalicznych, a są to m.in. laminaty, beton i polimery.
Ze względu na duże zróżnicowanie materiałów do badań, metody diagnostyki różnią się między sobą. Główne znaczenie ma tutaj użyta technologia, czyli sposób pozyskiwania informacji oraz działanie badanych przedmiotów. Wśród znanych technik znajdują się badania nieniszczące magnetyczne, a w zasadzie magnetyczno-proszkowe. Przeprowadzane są na materiałach ferromagnetycznych, czyli silnie przyciąganych przez magnes. Wykorzystuje się je m.in. w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym i energetycznym. Ten rodzaj badań umożliwia diagnostykę odlewów, odkuwek, złączy spawanych oraz powierzchni i tego, co znajduje się pod nią. Przed rozpoczęciem badania trzeba zadbać, by obszar był idealnie czysty, pozbawiony opiłków i innych zanieczyszczeń. Pozwoli to uniknąć nieprawidłowych wyników. Do przeprowadzenia diagnostyki elementów narażonych na pracę w wysokich temperaturach i dużej chropowatości powierzchni używa się metody z proszkiem natryskiwanym gruszką. Z kolei do badania obszarów w pełni gładkich i piaskowanych wykorzystuje się technikę biało-czarną, natomiast do miejsc poddanych obróbce najlepiej używać światła UV.
Wyróżnia się także inne metody objętościowe NDT. Jedną z nich są badania nieniszczące ultradźwiękowe, które bazują na zjawisku rozchodzenia się fali wewnątrz struktury przedmiotu. Fale wprowadza się za pomocą głowicy ultradźwiękowej. Badanie to opiera się głównie na obserwacji zarejestrowanych impulsów. Ocenie poddawane są również informacje o wielkości napotkanej wady oraz natężenia, zmiany kierunku i czasu przejścia fali przez badany materiał. W trakcie badania możliwe jest wykrycie wad wewnętrznych i nieciągłości powierzchniowych. Sposobów prowadzenia tej diagnostyki jest kilka – ręczny, półautomatyczny i w pełni zautomatyzowany.
Badania NDT mają szerokie spektrum zastosowań – od przemysłu metalurgicznego po kolejowy. Ponadto z ich wykorzystania płynie wiele korzyści, np. potwierdzenie jakości materiałów i oszczędność kosztów powstałych w wyniku nieplanowanych przestojów na produkcji związanych z wadami produktów. Wśród atutów tego rozwiązania znajdują się także eliminacja z procesu produkcyjnego materiałów wadliwych oraz zmniejszenie awaryjności stosowanych urządzeń. Kluczowe jest też to, że badania NDT można wykonywać na każdym etapie użytkowania danego materiału, umożliwia to uzyskanie dokładniejszych pomiarów.
