Grubościomierz to przyrząd pomiarowy, którego używa się podczas badań nieniszczących, a służy on do określania grubości materiałów i powłok. Nazywany inaczej warstwomierzem, pozwala uzyskać odpowiedni pomiar warstw lakieru, tworzywa ochronnego i metali. Miernik grubości to urządzenie ręczne, korzysta się z niego w trakcie procesów produkcyjnych i inżynieryjnych. Jest niezbędnym narzędziem wykazującym się dokładnością co do milimetra.
Grubość badanego materiału lub elementu konstrukcyjnego określa się na podstawie właściwie wykonanych pomiarów. Mowa tutaj o pewnej grupie metod objętościowych, do których zalicza się m.in. ultradźwiękowy pomiar grubości. Wykorzystuje się tutaj właściwości fal akustycznych. Badana wartość określana jest na podstawie czasu przejścia podłużnej fali wyemitowanej z przetwornika przez grubość materiału. Z tej techniki korzysta się w celu stwierdzenia stanu technicznego eksploatowanych elementów konstrukcji, szczególnie tych silnie narażonych na korozję. Ponadto metoda ta pozwala zmierzyć grubość jednostronnie dostępnych ścianek wyrobów wykonanych z różnych materiałów. Zastosowanie nowoczesnych urządzeń pomiarowych umożliwia również określenie grubości samej powłoki badanego przedmiotu.
Grubościomierz zasadą działania przypomina defektoskop. Zarówno jedno, jak i drugie urządzenie wykorzystuje przetworniki generujące fale akustyczne. W trakcie badania mierzy się czas, jakiego potrzebuje fala na opuszczenie przetwornika, przejście przez badany materiał, odbicie się od reflektora i powrót do miejsca rozpoczęcia cyklu.
Pierwszy grubościomierz, zwany wówczas reflektoskopem pojawił się na rynku w latach 40. XX wieku. Od razu stał się popularny i wielu fizyków oraz badaczy z innych dziedzin udoskonalało go. Z kolei cyfrowe wersje można było spotkać dopiero w latach 60. Taki odczyt odzwierciedlał w czasie rzeczywistym graficzny przebieg fali, co dało większą pewność pomiarów.
Urządzenia pomiarowe są fundamentem pracy fachowców, którzy zajmują się mierzeniem materiałów. Ultradźwiękowy grubościomierz do metalu może dokładnie określić grubość badanego przedmiotu oraz zlokalizować korozję. Wykorzystywany jest również w przypadku tworzyw, takich jak blacha, guma, tekstylia, włókno szklane, ceramika i szkło.
Używa się go w ramach kontroli jakości produkcji do pomiaru wytwarzanych produktów czy części wykorzystywanych w sektorze medycznym. Inspektorzy korzystają z grubościomierza do metali także w czasie badania integralności strukturalnej elementów infrastruktury, takich jak łopatki turbin samolotów czy rur i zbiorników.
Dzięki niemu można również ocenić stopień zużycia badanego materiału oraz to, czy produkowana część zgodna jest z założeniami projektu. Co więcej, znajduje zastosowanie w obróbce metali, produkcji folii, papieru i tworzyw sztucznych, można go spotkać też w laboratoriach.
Grubościomierz zegarowy, inaczej tarczowy służy do pomiaru grubości szerokiej gamy materiałów, np. skóry, tektury, filcu, folii oraz sklejki.
Mierniki grubości powłoki to równie popularne przyrządy pomiarowe. Zaprojektowane są do sprawdzania wymiarów osłon niemagnetycznych i izolacyjnych na materiałach żelaznych m.in. stali oraz nieżelaznych, w tym mosiądzu, który jest stosowany w narzędziach klasy przemysłowej.
Grubościomierze to bardzo wszechstronne przyrządy. Zdolność do wykonania dokładnego pomiaru zależna jest jednak od wielu czynników. Pod uwagę należy wziąć materiał próbki, czyli to, z jakiego tworzywa została wykonana oraz zakres pomiaru grubości – każdy miernik wymaga bowiem odpowiednich poziomów penetracji. Wpływ na wybór grubościomierza ma również powierzchnia badanego przedmiotu i proces kalibracji, który różni się w zależności od rodzaju miernika. Warto też sprawdzić, z jaką precyzją mierzy konkretny przyrząd. Te nowocześniejsze cechują się większą rozdzielczością, dzięki czemu dają dokładniejszy wynik.
